Τετάρτη 2 Μαρτίου 2011

Η Αλλαγή του Κόσμου



Εδώ και δεκαετίες, αλλά πολύ πιο καθαρά σήμερα λόγω της οξυμένης κρίσης, το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα κι ο λόγος που η κοινωνία μας φαίνεται να οδηγείται από αδιέξοδο σε αδιέξοδο, είναι η αδυναμία να διατυπωθεί απέναντι στα πράγματα ένας πολιτικός λόγος, που θα είναι και λογικά πειστικός αλλά και συγκινησιακά παρακινητικός. Ένας λόγος που θα απευθύνεται τόσο στο θυμικό, όσο και στο λογικό, καταφέρνοντας έτσι να συμπαρασύρει το βουλητικό των ανθρώπων προς μια έλλογη διέξοδο.

Μια σημαντική αιτία που ένας τέτοιος λόγος απουσιάζει, είναι, κατά τη γνώμη μου, ότι οι προσπάθειες αντιπολίτευσης στο κυρίαρχο αδιέξοδο διακατέχονται από τα φαντάσματα προηγούμενων, περισσότερο ή λιγότερο επιτυχημένων, απελευθερωτικών στιγμών. Κάποιοι θέλουν να βλέπουν το σήμερα με όρους 1789, άλλοι με όρους 1821, άλλοι σαν 1917, ή 1940, ή 1968, ή 1973. Έτσι, ανάλογα με την οπτική καθενός, καλούν σε μια αποτίναξη π.χ. μιας «τυραννίας» από ένα «πεινασμένο λαό», ή σε μια επανάσταση εναντίον μιας «απολυταρχίας» που «ποδοπατάει αλύπητα τα ανθρώπινα δικαιώματα», σε ένα «ταξικό αγώνα» εναντίον της «πλουτοκρατίας», ή σε μια «πάλη της εργατικής τάξης» ενάντια στην επιβολή «μεσαιωνικών συνθηκών» από τους καπιταλιστές, σ’ ένα εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα εναντίον «δυνάμεων κατοχής και δοσίλογων κυβερνήσεων», ή σε μια «εξέγερση με μπροστάρη τη νεολαία ενάντια σε μια χουντική κυβέρνηση».

Παρ’ όλο που όψεις πραγματικότητας υπάρχουν σε όλες αυτές τις οπτικές, η καθεμιά από μόνη της και όλες μαζί ή σε οποιοδήποτε μεταξύ τους συνδυασμό, είναι λαθεμένες∙ δηλαδή δεν καταφέρνουν να καταδείξουν αυτό που προσδιορίζει τη σημερινή κοινωνία και το οποίο διαφέρει από εκείνο που την προσδιόριζε σε όλες αυτές τις ένδοξες ιστορικές στιγμές. Την ίδια στιγμή, και για τον ίδιο λόγο, αποτυχαίνουν να αναδείξουν την ιστορική ιδιαιτερότητα ενός σημερινού υποκειμένου της αλλαγής, ή της ανατροπής, σε σχέση με τα προηγούμενα.

Σήμερα δεν βρίσκεται κανείς αντιμέτωπος με μια απολυταρχία ή μια τυραννία, εδραιωμένη πάνω σε «μεσαιωνικές», δηλαδή κάθετα και απολυτοκρατικά ιεραρχημένες, συνθήκες δουλειάς και ζωής∙ ούτε με ένα πλουτοκρατικό καπιταλισμό θεμελιωμένο πάνω σε μια βιομηχανική, δηλαδή συγκεντρωτική και συντηρητική, οργάνωση της εργασίας και της κοινωνίας. Ούτε καν με μια κλασική αστική δημοκρατία, στην οποία δεν εκπροσωπούνται τα λαϊκά κι εργατικά στρώματα. Σήμερα έχουμε να κάνουμε με μια ολιγαρχική δημοκρατία εδραιωμένη πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη − δηλαδή νεωτεριστική, εξατομικευμένη και εκλαϊκευμένη/μαζική συνάμα − κοινωνία, η οποία διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα.

Παρά τις πάμπολλες αυταρχικές όψεις και τυραννικές συμπεριφορές της, λοιπόν, πρέπει να γνωρίζουμε, πως η σημερινή ολιγαρχική δημοκρατία διαφέρει από την τυραννία, την απολυταρχία ή τη χούντα, σε ένα πολύ κρίσιμο σημείο: στο ότι κάνει το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», στις καίριες πολιτικές επιλογές και πρακτικές της, πράγμα που τη βοηθάει να διασπείρει την «συνενοχή» και για τις επιμέρους πράξεις της.

Επιπλέον, παρά τους συντηρητισμούς και τους ανορθολογισμούς της, την ίδια στιγμή η ακραία εκτεχνίκευση της τριλεκτικής «παραγωγή-κατανάλωση-διοίκηση», και η καλπάζουσα − χάρη στην Πληροφορική ως πράξη και ως ιδεολογία − καρκινογένεση ενός τεχνικού Συστήματος εντός της σημερινής κοινωνίας, κάνουν το λαό διαρκώς συμμέτοχο, και έτσι «συνένοχο», όχι μόνο στις πολιτικές επιλογές και πρακτικές της ολιγαρχικής τάξης αλλά, επίσης, στην κυρίαρχη οπτική των πραγμάτων και στα κυρίαρχα ήθη, που έχουν πάψει να είναι αστικά και συντηρητικά. Για παράδειγμα, σε ό,τι αφορά τα ήθη αξίζει να προσεχτεί, πως οι κυρίαρχες τάξεις ασπάζονται ανοιχτά και με ολοένα και μεγαλύτερη άνεση μια σειρά από «στιλ» που έως πριν δυο δεκαετίες προσδιόριζαν το περιθώριο, ακόμα και τον λεγόμενο υπόκοσμο, δηλαδή στιλ απενοχοποιημένου μηδενισμού... ενώ την ίδια στιγμή τα λαϊκά στρώματα θεωρούν τίτλο τιμής το ότι κατορθώνουν ν’ αποτινάξουν τις παραδόσεις τους και να εκμοντερνιστούν κατά το πρότυπο των κυρίαρχων τάξεων, καταλήγοντας έτσι να ασπάζονται, και αυτά, «στιλ» απενοχοποιημένου μηδενισμού. Και σε ό,τι αφορά την οπτική των πραγμάτων, θα έλεγα πως δεν είναι τυχαίο λ.χ. ότι σε μεγάλο βαθμό ακόμα και οι αμεσοδημοκρατικές ριζοσπαστικές επικλήσεις εμπνέονται κατά βάθος από έναν ευφρόσυνο τεχνικό ουτοπισμό, στο βαθμό που στη θέση του συμβολικού πεδίου γράφουν «μηδέν» και υπολογίζουν ότι το κοινό δεν (θα) είναι συμβολικός Κοινός Λόγος αλλά αμοιβαίος συντονισμός δράσεων μέσω του διαδικτύου.

Κατόπιν όλων αυτών, εκείνο που εδώ θέλω να τονίσω, είναι ότι η σημερινή εδραίωση μιας ολιγαρχικής δημοκρατίας πάνω σε μια άκρως εκτεχνικευμένη/εκλαϊκευμένη κοινωνία που διυλίζεται και διαμορφώνεται ολοένα και περισσότερο από ένα τεχνικό Σύστημα, συνεπάγεται και μια ριζική αλλαγή σε ό,τι αφορά το υποκείμενο της κοινωνικής αλλαγής. Πρόκειται για μια αλλαγή, την οποία διαισθάνονται όλοι όσοι, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, βεβαιώνουν πως είναι πλέον δύσκολο «να διακρίνει κανείς με σαφήνεια τον εχθρό» − και αυτή τη δυσκολία νομίζω ότι προσπαθούν να υπερφαλαγγίσουν, αλλά λιγάκι κλείνοντας τα μάτια και χωρίς να ζοριστούν, όσοι προτιμούν να βλέπουν το σήμερα σαν ένα είδος αναβίωσης παλιότερων ένδοξων στιγμών υψώνοντας, έτσι, παλιές σημαίες κι ανασκάβοντας παλιά χαρακώματα.

Η αλλαγή του υποκειμένου της αλλαγής για την οποία μιλώ, προσδιορίζεται από το γεγονός ότι, εκείνο που συντηρεί την αδικία και την ανελευθερία των σύγχρονων κοινωνιών, δεν είναι πια μια τάξη συγκροτημένη έξω από το λαό (όπως ήταν η αριστοκρατία, ή η αστική τάξη των πρώτων αιώνων της κυριαρχίας της), ώστε να μιλάμε για «ταξικό εχθρό» και «ταξικό αγώνα» ακριβώς όπως έως τα μέσα με τέλη του 20ού αιώνα. Ούτε βεβαίως μια εξωτερική δύναμη κατοχής (όπως η οθωμανική αυτοκρατορία, ή οι φασιτικές και ναζιστικές δυνάμεις κατοχής του Β΄ ΠΠ), για να μιλάμε για «εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα». Ούτε και έχουμε να κάνουμε με κυρίαρχα ήθη βιομηχανικού τύπου, ώστε να μιλάμε για απελευθέρωση της φαντασίας και ριζοσπαστικοποίηση των επιθυμιών ως όπλα ανατροπής του κατεστημένου.

Το σημερινό υποκείμενο της αλλαγής προσδιορίζεται από το γεγονός της σημερινής συμμετοχής/«συνενοχής» του λαού στις κυρίαρχες πολιτικές επιλογές, στην κυρίαρχη οπτική του κόσμου και στα κυρίαρχα ήθη της εκτεχνικευμένης και νεωτεριστικής ολιγαρχικής δημοκρατίας και, επομένως, έχει να συγκροτηθεί από τη σύγκλιση δυο δεδομένων:


1. από το ότι οφείλει να είναι σε θέση και διάθεση να αλλάζει όχι μόνο τον κόσμο αλλά και τον εαυτό του∙ και 2. από το ότι ο άνθρωπος αυτών των κοινωνιών έχει μπουκώσει πια από την «απενοχοποιημένη» υπερτροφία της εξατομίκευσης χωρίς ωστόσο να επιθυμεί, ακόμα, μια επιστροφή/υποστροφή σε κάποιον προ-εξατομικευτικό κολλεκτιβισμό.

Για να είμαι πιο ακριβής, γνώμη μου είναι ότι το υποκείμενο της αλλαγής δεν είναι απλώς θέμα ότι «οφείλει», «να είναι σε θέση», «να έχει διάθεση» να συγκροτηθεί κάτω από αυτούς τους δύο όρους: δεν μπορεί να υπάρξει, σήμερα, άλλου τύπου υποκείμενο της αλλαγής!

Πάνω σε αυτές τις γραμμές σκέψης θα προσπαθήσω να ακολουθήσουν οι επόμενες αναρτήσεις μου στον καλοτάξιδό μας Πύραυλο. Δεν κρύβω ότι έχω την αίσθηση, πως η κρίση που περνάει σήμερα η ελληνική κοινωνία έχει να κάνει, σε σημαντικό ίσως βαθμό, με την ολοκλήρωση της ένταξής της στις σύγχρονες εκτεχνικευμένες ολιγαρχικές δημοκρατίες και με τις καθυστερήσεις που είχε μέχρι σήμερα επιδείξει προς αυτή την κατεύθυνση - πράγμα που κάνει ακόμα πιο κρίσιμα τα παραπάνω ζητήματα.


Γιάννης Ιωαννίδης



12 σχόλια:

  1. Πριν διαβάσω τις παραπομπές σου, έχω δύο διευκρινιστικές ερωτήσεις πάνω στο κύριο κείμενό σου, (με το οποίο γενικά συμφωνώ).

    α. Πώς προκύπτει ότι η σημερινή δημοκρατία είναι "ολιγαρχική"; Βάσει του συντάγματος είναι κοινοβουλευτική και όλοι έχουν το δικαίωμα του εκλέγειν και εκλέγεσθαι. Αν η πλειοψηφία ψηφίζει τις ολιγαρχίες, αυτό είναι άλλο. Θα μπορούσε να την πεις πλειοψηφική δημοκρατία, πάντως όχι ολιγαρχική. Μήπως χρησιμοποιείς εδώ έναν εύκολο -καταγγελτικό - χαρακτηρισμό, σαν αυτούς που χρησιμοποιούν οι ξεπερασμένοι πολιτικοί αντί-λογοι;

    β. Γιατί "η απελευθέρωση της φαντασίας και η ριζοσπαστικοποίηση των επιθυμιών" δεν σου κάνουν για έναυσμα αλλαγής του κόσμου; Αν το υποκείμενο της αλλαγής είναι πλέον το άτομο, τι είναι αυτό που θα το κινητοποιήσει δημιουργικά - ποιητικά - εξελικτικά, αν όχι αυτές;

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. Στράτο,

    εύλογες ερωτήσεις. Θα προσπαθήσω να σου απαντήσω.

    1. Όλοι έχουν το δικαίωμα τού εκλέγειν ως άτομα (όπως στη δημοκρατία), αλλά του εκλέγεσθαι ΟΧΙ ΩΣ ΑΤΟΜΑ! Μόνο ως μέλη κόμματος! Επομένως ποτέ δεν ψηφίζουμε άτομα, πάντοτε ψηφίζουμε κόμματα. Τώρα, το κόμμα από ιδεολογικός συνασπισμός (αν ήταν ποτέ καθαρά τέτοιος) είναι, πλέον, σαφώς "ομάδα συμφερόντων". Έχουμε μια μετατόπιση του πολιτικού υποκειμένου από το άτομο στο "λόμπι" (βλ. π.χ. J.R. Saul,
    "Κοινωνία χωρίς συνείδηση", εκδ. ΡΟΕΣ). Αυτή η μετατόπιση είναι χαρακτηριστικό της ολιγαρχίας. Έτσι οδηγήθηκα στο "ολιγαρχική δημοκρατία". .

    2. Η απελευθέρωση της φαντασίας και η ριζοσπαστικοποίηση της επιθυμίας αντιστοιχούν στο έσχατο στάδιο απελευθέρωσης του μοντέρνου ατόμου, που κορυφώθηκε κι έληξε το 1968, ανοίγοντας το δρόμο και δίνοντας τη θέση του στο απαλλαγμένο από το συμβολικό πεδίο (το πεδίο του Κοινού Λόγου) "μεταμοντέρνο" άτομο. Σήμερα έχεις ένα τεχνικό Σύστημα, που υποκαθιστά το Λόγο και προσομοιώνει το Κοινό, με "τερματικά" τα διάσπαρτα "μπουκωμένα" άτομα, τα οποία αισθάνονται σαν το σπίτι τους στο α-Λογο και το α-Κοινο, πράγμα που τα αποδιοργανώνει και μπουκώνει ακόμα περισσότερο. Το ζητούμενο είναι η ανακατάληψη του συμβολικού πεδίου (και) του Κοινού Λόγου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  3. 1. Τότε ας τη πούμε "κομματική δημοκρατία" - πάντως το "ολιγαρχική" θυμίζει άλλες εποχές, που όπως σωστά είπες δεν ταιριάζει να επικαλούμαστε για να ερμηνεύσουμε το τώρα.

    2. Δεν νομίζω ότι απάντησες επί της ουσίας του δεύτερου ερωτήματός μου. Οι αναφορές στην ιστορία (στο 1968)και η επίκληση του Κοινού Λόγου δεν απαντούν στην ερώτηση για τα κίνητρα του ατόμου.
    Τι είναι αυτό που κινεί το άτομο και το κάνει να θέλει να αλλάξει τον κόσμο (εξ ου και η πολιτική δράση), αν όχι το ίδιο το θέλω του;

    Ο Κοινός Λόγος δεν μπορεί να του "φορεθεί" από έξω σαν κίνητρο, αν το άτομο δεν φτάσει από μόνο του, από μέσα, εσωτερικά και ελεύθερα, στην επιθυμία του για αυτόν (τον Κοινό Λόγο).

    ΥΓ. Διάβασα την παραπομπή σου για την Τεχνική και πέρα από τις ενδιαφέρουσες παρατηρήσεις που υπάρχουν σε αυτήν, δεν με έπεισε ότι πάνω στην αντι-Τεχνική μπορεί να θεμελιωθεί ένας νέος πολιτικός λόγος. Καθορίζεται από ένα αντί, από μια αντίθεση σε αυτό που συμβαίνει, και όχι από ένα συν.

    Αυτό το "αντι" πια το έχω βαρεθεί. Όταν αναζητάμε ένα νέο πολιτικό λόγο, που θα είναι και "λογικά πειστικός αλλά και συγκινησιακά παρακινητικός" θα πρέπει να πάμε λίγο παρακάτω από την "αρχαία" γκρίνια της αριστερής διαμαρτυρίας. Τότε ήταν το Κεφάλαιο, τώρα είναι η Τεχνική. Τα ίδια Παντελάκι μου, τα ίδια Παντελή.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  4. Στράτο,
    1. Το "κομματική" δεν αναδεικνύει, νομίζω, τόσο καλά την ολιγαρχική διάσταση, δηλαδή την υπαγωγή της πολιτικής στην οικονομική σφαίρα και τους Δυνατούς.
    2. Έχεις δίκιο για τα κίνητρα, ωστόσο η φαντασία και η επιθυμία δεν είναι ακριβώς κίνητρα, είναι (εντελώς απαραίτητα) "καύσιμα". Τα κίνητρα έχουν να κάνουν με επίτευξη στόχου και είναι λάθος να κάνουμε στόχο τα καύσιμα. Φυσικά δεν είμαστε μηχανές. Αλλά υπάρχουν στόχοι που εξαντλούν τα καύσιμα και άλλοι που τα ανανεώνουν. Π.χ. η ελευθερία και η αλήθεια είναι στόχοι που, για μένα, ανανεώνουν τα καύσιμα.

    3. Ίσως δεν τα είχα πει/γράψει καλά στην παρουσίαση του βιβλίου του Ελλύλ, γιατί δεν υποστηρίζει μια "αντί-τεχνική" στάση. Απλώς περιγράφει τι εστί Τεχνική, επικράτηση του Τεχνικού πνεύματος και συγκρότηση Τεχνικού Συστήματος. Η αλήθεια είναι ότι τις περισσότερες φορές, στον περισσότερο κόσμο, η περιγραφή τους γεννάει ανησυχία - και από αυτό νομίζει κανείς ότι υπεύθυνος είναι ο Ελλύλ, δηλαδή ότι προτείνει "αντί-τεχνική", ενώ δεν είναι υπεύθυνος αυτός αλλά η Τεχνική στο βαθμό που γίνεται ανεξέλεγκτη. Όπως είχα διευκρινήσει στη συζήτηση μετά την ομιλία μου στο Nosotros, το πρόβλημα δεν είναι η Τεχνική αλλά ο τεχνολογικός μεσσιανισμός - η τυφλή πίστη στην απολυτρωτική δύναμη της Τεχνικής.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  5. Έχω χάσει τη μπάλα, ούτε τριλεκτικό ποδόσφαιρο να έπαιζα!Το κόμμα δεν κατάφερε να εκφράσει τον κοινό λόγο και μετατράπηκε σε διαχωρισμένη εξουσία.Τον «συμβουλιακό κομουνισμό» και «την κατασκευή ουτοπικών κέντρων για την εισβολή στην καθημερινή ζωή» στην εποχή του καπιταλισμού της αναπαραγωγής και της οικονομίας καζίνο, όπου η πλειονότητα των ανθρώπων εργάζεται στην παραγωγή και διαμόρφωση του τεχνικού συστήματος, αντιλαμβάνομαι ότι αφήνουν εκτός δράσης μεγάλο μέρος από την διαμορφωμένη πραγματικότητα.Η ρύση του Μανιφέστου, ότι η αστική τάξη δημιουργεί ένα κόσμο κατ’ εικόνα και καθ’ ομοίωσή της, έφτασε στην απόλυτη επαλήθευση. Στο μόνο που διαφέρουν οι κύριοι της κοινωνίας είναι οι στρατηγικές αποφάσεις.Βέβαια, η μπουρζουαζία έχει χάσει την γοητεία της και θέλει την δική μας ενεργή συμμετοχή για να την φτιασιδώνουμε. Οι ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης είναι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα όπου η ίδια η συμμετοχή γίνεται εμπόρευμα, καθορίζει και αναπροσαρμόζει στρατηγικές, εμπορικές πολιτικές, χρηματιστηριακά παιχνίδια κλπ. Τελικά το προλεταριάτο δεν έμελλε να ανατρέψει τον καπιταλισμό σαν τάξη «υποκείμενο» της συνείδησης σε μια ιστορικότητα «καθ’ εαυτήν» την οποία η αστική τάξη επέβαλε μέσω της παραγωγής.Μήπως η νέα ιστορικότητα που έχει εγκαθιδρυθεί δεν βασίζεται πλέον στην παραγωγή αλλά στην δική μας καθολική ενεργή συμμετοχή;Στην κοιλιά του κούφιου μου αλόγου φιλοξενήθηκαν οι: Karl Marx, Guy Debor , Luis Buñuel.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  6. @ Παναγιώτη,
    το κόμμα δεν θα μπορούσε έτσι κι αλλιώς να εκφράσει κοινό λόγο (παρά μόνο σαν "κόλπο" για να καταλάβει την εξουσία, όπως λέει κι ο Μαρξ).

    Στη φράση σου: "Τον «συμβουλιακό κομουνισμό» και «την κατασκευή ουτοπικών κέντρων για την εισβολή στην καθημερινή ζωή» στην εποχή του καπιταλισμού της αναπαραγωγής και της οικονομίας καζίνο, όπου η πλειονότητα των ανθρώπων εργάζεται στην παραγωγή και διαμόρφωση του τεχνικού συστήματος, αντιλαμβάνομαι ότι αφήνουν εκτός δράσης μεγάλο μέρος από την διαμορφωμένη πραγματικότητα" - δεν καταλαβαίνω καθόλου πού αναφέρεται το "αφήνουν", ποιο είναι το υποκείμενο του ρήματος αυτού εδώ. Μπορείς να με διαφωτίσεις;

    Επίσης: τι εννοείς όταν λες "νέα ιστορικότητα";

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. -Για την παρατήρηση σχετικά με το κόμμα έχεις δίκιο.

    -το «αφήνουν» αφορά τις δράσεις του υποκειμένου προλεταριάτο, δεν είναι απαξίωση για τις απόπειρες (συντριμμένες η αποτυχημένες), απλά μια αυθαίρετη μεταφορά (υπόθεση) στις σημερινές συνθήκες όπου η βιομηχανία «έχει ενταχθεί μέσα σε ένα σύνολο άλλων, καταλυτικών φαινομένων, τα οποία αποσπάστηκαν από αυτόν και προικίστηκαν με μια δύναμη, που ξεφεύγει από τη βιομηχανία με την αυστηρή έννοια του όρου», αντίστοιχα το προλεταριάτο δεν είναι ο μοναδικός παράγοντας που «μετασχηματίζει τις ιστορικές συνθήκες» αλλά εξακολουθεί να υπάρχει σαν μέρος του ευρύτερου υποκειμένου (ζητούμενο).

    -«νέα ιστορικότητα» (πιασάρικη μαλακία ακούγεται), απλά εννοώ την αλλαγή που συντελέστηκε προοδευτικά των παραγόντων που «μετασχηματίζουν τις ιστορικές συνθήκες».

    Υ.Γ. μάλλον απάντησα και στο τελευταίο μου ερώτημα (όπου «δική μας καθολική ενεργή συμμετοχή» = «τεχνικό σύστημα»)

    Αθεράπευτα λογοκλόπος
    Π.Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. @ Παναγιώτη,

    ευχαριστώ για τις διευκρινήσεις. Σπεύδω να πω, ότι δεν θα πρέπει να εκλαμβάνουμε το τεχνικό Σύστημα σαν ένα είδος "Matrix", όπως φοβάμαι πως κάνεις με την ιδέα της "δικής μας καθολικής ενεργητικής συμμετοχής". Θέλω να πω, πως δεν υπάρχει απόλυτη ταύτιση μεταξύ κοινωνίας και τεχνικού Συστήματος. Ούτε ο άνθρωπος έχει γίνει πλήρως "βιορομπότ". Το πρόβλημα είναι, ότι μένοντας κολλημένοι σε παλιότερα σχήματα, δεν καταφέρνουμε να συλλάβουμε - και να ενεργοποιήσουμε πιο συστηματικά - τι θα ήταν αυτό που εξακολουθεί να αντιστέκεται στο τεχνικό Σύστημα και στη μετατροπή μας σε "βιορομπότ". Όπως και, παράλληλα, δεν καταφέρνουμε να διακρίνουμε σε τι συνίσταται η συμμετοχή μας σε αυτό.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  9. Θα’ θελα να προσθέσω κάποιους προβληματισμούς (ξεσούρωτος αυτή τη φορά, το πάω εναλλάξ).
    1. Κατ’ αρχάς δεν έχω διαβάσει το βιβλίο του Ελλύλ, αλλά δεν διακρίνω στην παρουσίαση του άρθρου σου το στοιχείο της «αξίας», για παράδειγμα, ποια μισθωτή εργασία έχει παράγει τα εμπορικά προϊόντα που λέγονται π.χ. facebook, twitter, myspace, spreads κλπ.;
    2. Δεδομένου ότι παράλληλα με την όποια μορφή κεφαλαιοποίησης (με την ως άνω μορφή) εξακολουθεί να υπάρχει κοινωνικό προϊόν το οποίο έχει παραχθεί με την «κλασική» εντατικοποιημένη παραγωγική μισθωτή εργασία, με την αγροτική εργασία, κλπ. Τι είναι αυτό που καθορίζει την σχέση (αναλογία) μεταξύ των ως άνω αξιών, είναι μόνο οι νόμοι της αγοράς, οι αποφάσεις διευθυντηρίων, δημοσιοοικονομικές πολιτικές ή ένα μίγμα από τα ως άνω;
    3. Ο προβληματισμός μου έχει να κάνει με το γεγονός ότι πέρα από την «τεχνοσφαίρα», σαν διαμεσολάβηση, κοινή για όλη την κοινωνία (και για την αστική τάξη) και τους αυτοματισμούς που έχει αποκτήσει, σε σχέση με την αποδοχή του από την κοινωνία, το Τεχνικό Σύστημα, θεωρώ ότι υπάρχει και το στοιχείο της στρατηγικής από την πλευρά της αστικής τάξης. Η πράσινη ανάπτυξη είναι ένα πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα αντιστροφής της σχέσης σκοπού προς το μέσο (η παραγωγή «πράσινης» ενέργειας είναι κυρίαρχη σε σχέση με την εξοικονόμηση (χρήση-σκοπό), π.χ. η συζήτηση για την κατανάλωση ενέργειας σε σχέση με την πολεοδομία, τις υποδομές, την κυκλοφορία κλπ. απουσιάζει από τις συζητήσεις).
    4. Σε σχέση με το χαρακτηριστικό του Τεχνικού Συστήματος «να μετεξελίσσεται ατέρμονα χωρίς τελικό σκοπό» πρέπει να προσθέσουμε σαν οπτική αυτή της «κεντρικότητας της κατανάλωσης» όπου το μεγαλύτερο μέρος των εμπορευμάτων απαξιώνονται ταχύτατα και αντικαθίστανται με νέα (κ(ε)νοτομίες στις οποίες «έρχεται ο άνθροπως να προσθέσει κάποιο σκοπό»).
    5. Αν δεχθούμε ότι η αντιστοιχία «αξίας» - μισθωτής παραγωγικής εργασίας έπαψε να ισχύει, τότε παράλληλα με τους αυτοματισμούς στο επίπεδο της διαμεσολάβησης της Τεχνικής ως περιβάλλον, πρέπει να αντιπαλέψουμε και τις στρατηγικές που αναπτύσσονται σ’ αυτό το περιβάλλον, οι οποίες καθορίζουν την ανάπτυξη και δημιουργούν «αξία» με τρόπο ο οποίος δεν υπόκειται σε αυτοματισμούς.

    Τσιπουράκιας και λογοκλόπος
    Π.Κ.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  10. @ Παναγιώτη,
    τα ερωτήματά σου δεν γίνεται να απαντηθούν στο χώρο των σχολίων. Τουλάχιστον εγώ δεν το μπορώ. Ίσως τα προσεγγίσουμε σιγά-σιγά. Πάντως - παρενθετικά - ο Ελλύλ ήταν ο πρώτος που έβαλε τη διδασκαλία του έργου του Μαρξ στα γαλλικά πανεπιστήμια, το 1947. Τον έχει μελετήσει εξονυχιστικά και δήλωνε ότι το ένα του πόδι πατούσε σε αυτόν. Ευχαριστώ για τα σχόλια και συγγνώμη για τις καθυστερημένες απαντήσεις.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  11. Χρυσόμαλλον ΤέραςΠαρ Φεβ 10, 02:51:00 μ.μ.

    Με θαυμασμό για το μεθοδικόν του λόγου σας, κ. Hollowsky - ρωσσικόν επώνυμο άραγε; -, σας καλημερίζω και ίπταμαι προς τα άλλα άρθρα σας. Με καθυστέρηση πολλών μηνών; Τω όντι. Μόλις προ ολίγων ωρών ανακάλυψα το ιστολόγιο, από το ποίημα που μας εδώρησε ο κ. Β.Η. και ήδη εκτύπωσα και καρφίτσωσα δίπλα στην οθόνη του ηλεκτρονικού υπολιγιστή μου. Εύχομαι θάρρος και διαύγεια!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Ουχί φίλτατον Τέρας, το Hollowsky δεν προέκυψεν από ρωσσικάς τινας ρίζας (μηδέ ως παραφθορά του Holloway), αλλά από ένα πολύ αγαπητόν μοι ασμάτιον του αξιοτίμου κ. Ιγκουάνα Ποπ, το οποίο και σου αφιερώνω με τις θερμές ευχαριστίες μου για τα καλά σου λόγια:

    Well be the passenger
    Well ride through the city tonight
    See the citys ripped insides
    Well see the bright and hollow sky
    Well see the stars that shine so bright
    The sky was made for us tonight



    http://www.youtube.com/watch?v=hLhN__oEHaw&feature=related

    ΑπάντησηΔιαγραφή

ΠΡΟΣ ΥΠΟΓΕΙΟ (με προσοχή να μη χτυπήσετε το κεφάλι σας!)

Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...