Η Αριστερά της κρίσης και η κρίση της Αριστεράς

• Τα σημάδια είχαν εμφανιστεί πολλά χρόνια πριν, σε ανύποπτο χρόνο, όταν οι κοινωνίες της Δύσης δεν ήταν ακόμα σε ορατή κρίση. Όταν ο κόσμος, μετά από ένα καταστροφικό παγκόσμιο πόλεμο, είχε τις ελπίδες για ένα καλύτερο μέλλον μέσα στη υποτιθέμενη καπιταλιστική ευημερία.

Τα σημάδια αυτά πήραν σάρκα και οστά μέσα στα κινήματα που σάρωσαν  το ανατολικό και δυτικό μπλοκ τις δεκαετίες του ’60 και ’70. Μέσα από τις εξεγέρσεις σε Ουγγαρία και Τσεχοσλοβακία, στο αντιπολεμικό κίνημα  στη Αμερική και τη Αγγλία, στο Μάη του ’68 στη Γαλλία, στη  Ιταλία  που φλεγόταν σχεδόν όλη την δεκαετία του ’70, στη Πολωνία  στα μέσα του ’80.

Το τέλος ήρθε με την πτώση της επαίσχυντης «Σοβιετίας» και το γκρέμισμα του Τείχους του αίσχους. Τι σήμαιναν όλα αυτά τα συμβάντα; Τι ήθελε να πει ο ποιητής;

Η αριστερή ιδεολογία  έχοντας  ξεφτιλίσει μέσα στη ιστορική της πορεία το όραμα ενός καλύτερου κόσμου, απλά είχε πεθάνει. Πεθαίνοντας  πήρε μαζί της και την ελπίδα που είχε καλλιεργήσει  μετά την επανάσταση στη Ρωσία, ότι ο εχθρός είχε αντίπαλο, αντίπαλο ικανό να προσφέρει κάτι πιο ανθρώπινο. Έτσι ο κόσμος -τουλάχιστον εκείνος ο κόσμος πού είχε πιστέψει, είχε αγωνιστεί και υποφέρει-, έμεινε μετέωρος να κοιτάζει για μια ακόμα φορά το γκρέμισμα  μιας ψευδαίσθησης,  που  την είχε αντιληφτεί σαν  μια πραγματικότητα ριζοσπαστικής αντιπαράθεσης με την κυρίαρχη οργάνωση της κοινωνίας.

      Ποια ήταν η ουσία της αριστερής ιδεολογίας;

«Ο κόσμος μαστίζεται από την αδικία, την οποία επιβάλλει η κυρίαρχη τάξη αυτών που κατέχουν το πλούτο, ενάντια σε εκείνους που επί της ουσίας παράγουν  αυτόν τον πλούτο. Στους εργάτες δηλαδή αυτής της κοινωνίας. Από αυτούς τους εργάτες λοιπόν, που ιδρώνουν και μοχθούν, που είναι τίμιοι και καλοί, που μάχονται καθημερινά μέσα στο αλέτρι της ζωής, κάποιοι άλλοι, κακοί και φθονεροί, τους παίρνουν τον κόπο τους, τον κεφαλαιοποιούν, θησαυρίζουν και έρχονται στη συνέχεια να επιβάλουν τους όρους τους, που είναι όροι επαίσχυντοι για τη κοινωνία.»

      Τι έλεγε ότι πρέπει να γίνει;

«Αυτοί οι καλοί εργάτες, που συνεχώς αδικούνται, πρέπει να διεκδικήσουν τον πλούτο που δικαιωματικά τους ανήκει.»

     Πώς θα γίνει αυτό;

«Κατ’ αρχήν συνειδητοποιώντας ότι κάποιος τους κλέβει τον κόπο τους.»

     Αν δεν το συνειδητοποιούν;

«Τότε, όσοι το κατανοούν επαρκώς, θα πρέπει να βοηθήσουν εκείνους πού δεν το κατανοούν ώστε να το καταλάβουν. »

    Τι θα γίνει στη συνέχεια, όταν το καταλάβουν;

«Τότε αυτομάτως θα επαναστατήσουν  και, αν και εφόσον το θέλει  η ιστορική στιγμή  και ωριμάσουν οι συνθήκες,  θα πάρουν την εξουσία από τους κακούς καπιταλιστές που γυρνάνε εδώ και εκεί κάποιον  να μαδήσουν... και μετά ο κόσμος θα γίνει παράδεισος. Όπως είχε γίνει στη "σοβιετική" Ρωσία.»

Το παραμύθι αυτό, όπως όλα τα παραμύθια, είχε  στη αρχή του μια ειλικρινή απλότητα. Μια απλότητα που άγγιζε όλες τις ευαίσθητες καρδιές των ανθρώπων. Μια απλότητα που σου έφερνε ρίγη συγκινήσεων και σε καθιστούσε  μαχητή του καλού απέναντι στο κακό. Μόνο που μέσα στη απλότητα του, αγνοούσε ή δεν ήθελε να λαμβάνει υπ' όψιν, ότι ο κόσμος δεν απαρτίζεται από καλούς ανθρώπους, στους οποίους, από κάποια ιδιοτροπία της φύσης, κάποιοι ελάχιστοι είχαν κατορθώσει να επιβάλλουν την αρνητική θέληση τους. Ο κόσμος απαρτίζεται από ανθρώπους που εμπεριέχουν μέσα τους και το καλό και το κακό, είτε είναι καταπιεστές είτε καταπιεζόμενοι. Πράγμα που σημαίνει ότι, κάλλιστα, οι σημερινοί καταπιεζόμενοι μπορεί να είναι οι  αυριανοί καταπιεστές.

Άρα, τον κόσμο δεν τον καθιστά κολαστήριο ψυχών η κατοχή του πλούτου, αλλά η συνύπαρξη μέσα στον ίδιο τον άνθρωπο του καλού με το κακό∙ και το ότι ο άνθρωπος φαίνεται, ιστορικά και εμπειρικά, να έχει μια ροπή στο κακό. Ή τουλάχιστον να τραμπαλίζεται συνεχώς ανάμεσα και στα δύο.

Η κατοχή του πλούτου, και η εξουσία που απορρέει από αυτήν, συμβάλλουν δραστικά στη διαμόρφωση ενός συγκεκριμένου πλαισίου. Όμως δεν αποτελούν τον καθοριστικό παράγοντα  στο να μετατραπεί δραστικά η ουσία ενός κόσμου, ο οποίος μέχρι σήμερα έχει φλερτάρει σφόδρα με τις σκοτεινές πλευρές της ύπαρξης, όπως κατά την γνώμη μας είναι η δύναμη, η εξουσία, η έλλειψη αυτοεπίγνωσης, η κακία, η ζήλεια, ο φθόνος, το έγκλημα και πάει λέγοντας.

Η αριστερή ιδεολογία  και οι εκπρόσωποι της, αγνοώντας  την διττή φύση του ανθρώπου και μεταφέροντας το παιχνίδι στο γήπεδο των αποκλειστικά οικονομικών διεκδικήσεων και αντεκδικήσεων, δεν έκανε τίποτα άλλο παρά  να στερέψει την  μοναδική πηγή  μέσα στον άνθρωπο που θα μπορούσε να τον οδηγήσει σε μια ουσιαστική αλλαγή του ίδιου και της κοινωνίας που έχει δημιουργήσει. Διότι το μοντέλο που αντιπαράθεσε στον συμφεροντολογικό άνθρωπο του συστήματος,  ήταν ο άνθρωπος που απλώς διεκδικεί το συμφέρον που του έχουν κλέψει. Έτσι το μόνο που κατόρθωσε, όταν ανέλαβε την διακυβέρνηση μιας χώρας, ήταν να  χάσει το όραμα της για την αλλαγή και να δημιουργήσει μια ακόρεστη επιθυμία των πολιτών της  για την  κοινωνία του εχθρού της.

Σήμερα, η αριστερή ιδεολογία  δεν εμπνέει πλέον κανέναν. Στη χώρα μας που  η κρίση  διαλύει εκ θεμελίων την κοινωνία, η Αριστερά  τείνει να καταντήσει συνώνυμο  της Δεξιάς. Μέσα στη συνείδηση  των ανθρώπων που αναζητούν κάποια λύση, η προοπτική μιας «αριστερής» κυβέρνησης  δεν αποτελεί  στόχο  ανακουφιστικό αλλά  λύση ανάγκης σε ένα άλυτο πρόβλημα. Αριστερά  του εχθρού  δεν υπάρχει πλέοντίποτα. Ο χώρος είναι κενός. Πρέπει να  ανακαλύψουμε εκ νέου, από κοινού, τις προϋποθέσεις  για ένα όραμα που να μην αποτελεί ψευδαίσθηση ή παραμυθία, αλλά ελκυστικό δρόμο αλλαγής για όλους μας.